quarta-feira, 15 de novembro de 2017

Politicagem

                                                           
Àwọn ọgbọ́n àrékérekè ti Ààrẹ Fanpaya.
Politicagens do Presidente Vampiro.




Àkójọ́pọ̀ Itumọ̀ (Glossário).
Ìwé gbédègbéyọ̀  (Vocabulário).

Àwọn ọgbọ́n àrékérekè, s. Atos astutos, politicagens, politicalhas, politiquices, politiquismos.
Ọgbọ́n àrékérekè, s. Politicagem, pensamento fraudulento. 
Àbẹ̀tẹ́lẹ̀, s. Propina, suborno.
Rògbòdìyàn òṣèlú gbilẹ̀, s. Instabilidade política. Rògbòdìyàn òṣèlú gbilẹ̀, àbẹ̀tẹ́lẹ̀ gbígbà ti ba àwọn ilé ẹjọ́ jẹ́, àgàbàgebè ti sọ ẹ̀sìn dìdàkudà láwùjọ - A instabilidade política era comum, a propina manchava os tribunais e a hipocrisia rompia a estrutura religiosa da sociedade.
Ààrẹ, s. Presidente.
Ìdìtẹ̀ gbàjọba, s. Golpe de Estado.
Olùṣe ìdìtẹ̀ gbàjọba, s. Golpista.
Ṣe, v. Fazer, causar, desempenhar. Ser.
Olùṣe, s. Aquele que faz.

Fanpaya, àǹjọ̀nnú, s. Vampiro.
Ábúsálómù, s. Absalão.
Kò, ò, adv. Não. Faz a negativa dos verbos regulares.
Kò sí, v. Forma negativa do verbo wà (estar, existir, haver). Kò sí owó kò sí orò - sem dinheiro não há obrigação.

Àwọn, wọ́n, pron. Eles, elas. É também usado como partícula para formar o plural do substantivo; nente caso, é posicionado antes do substantivo.
Wọn, pron. oblíquo. A eles, a elas.
Wọn, pron. poss. Deles, delas.
Atete rò tẹlẹ, s. Premissa.
Imúwá fún ìfiyèsí, ìmọ̀ràn, àbá, s. Proposição
Ágúmẹ́ntì, s. Argumento.
Aríyànjiyàn, s. Argumento, disputa.
Ọ̀rọ̀, s. Termo, palavra, assunto, expressão.
Lápẹrẹ, lámì, adj. Simbólico.
Bí iṣe, bí ìwà, ti àṣà, bí ti ìrísí, adj. Formal.
Iyè inú, iyè, ìro, s. Ideia.
Ṣàṣàrò, v.  Matutar, raciocinar, discorrer, cuidar, cogitar, cismar, ruminar, considerar, ponderar, pensar.
, v. Pensar, raciocinar, imaginar, conceber, meditar. Relatar, contar, reclamar, queixar-se. Preparar, mexer. Vagar no sentido de arejar a cabeça.
Ìrogún, s. Instilação, indução.
Ìdí, èrèdí; èrò, ìpìlẹ̀, s. Razão.
Ìrònú, s Raciocínio, pensamento, reflexão, cogitação. 
Ìṣe ti ṣàṣàrò, s Ação de raciocinar. 
Ìrònú lílo ọgbọ́n, s. Raciocínio lógico.  
Èrò orí ìdí, s. Raciocínio.
Ìmúkúrò, s. Dedução, remissão, indicação. 
Ìyọkúrò, s. Dedução, extração, processo de subtração.
Ìyọjáde, s. Dedução, aparecimento, ato de sair para fora, brotar. 
Ẹ̀kọ́, s. Dedução, aula, educação, instrução.
Ọgbọ́n lámì, s. Lógica simbólica
Ọgbọ́n bí ti ìrísí, s. Lógica formal.
Èrò, s.  Opinião, doxa, parecer, gosto, juízo, crença, palpite. 
Ìdájọ́, s. Juízo, julgamento, sentena pronunciada, condenação.  
Ìro, ìrònú, s. Pensamento. "A Filosofia afroperspectivista define o pensamento como movimento de ideias corporificadas, porque só é possível pensar através do corpo. Este, por sua vez, usa drible e coreografia como elementos que produzem conceitos e argumentos" (Renato Noguera). 
Aríyànjiyàn ìmúkúrò, s. Argumento dedutivo.
Aríyànjiyàn ìrogún, s. Argumento indutivo.
Ìjọra, àjọra, s. Semelhança, analogia.
Ìfiwé, s. Comparação, analogia. 
Apéerẹìgbìyànjú, s. Analogia
Aríyànjiyàn nípa Apéerẹìgbìyànjú, s. Argumento por analogia.
Lílo ọgbọ́n ìronú, adj. Lógico..
Aríyànjiyàn kò sí ọgbọ́n, s.  Argumento sem lógica.
Aríyànjiyàn láìlágbára, aríyànjiyàn bí olókùnrùn, aríyànjiyàn tí kò jámọ́, s. Argumento inválido.
Ọgbọ́n kúántù, s. Lógica quântica. 

Ọgbọ́nkọ́gbọ́n, ọgbọ́n tó ń dá, ọgbọ́n ẹ̀wẹ́, ètekéte, s. Estratégia. 
Ète, s. Propósito, plano, projeto, intenção.
Ẹ̀tàn, s. Estratégia, atração, armadilha, engodo, fraude, decepção.
Ọ̀nà ọgbọ́n, s. Estratégia.
Ọ̀nà, s. Caminho.
Ọgbọ́n, s. Sabedoria.
Fífi ọgbọ́n yí ọ̀rọ̀ po, s. A manipulação das informações.

Àrékérekè, àré kérekè, àrékendá, s. Deslealdade, falsidade, astúcia.
Àrékendá, s. Um procedimento duplo.
, pron. rel. Que, o qual, do qual, cujo.
, conj. Se. Enquanto, ao mesmo tempo que.
, prep. Desde que.
, v. Bater com a mão ou com algo na mão, acertar o alvo.
, adv. Onde, quando.
Ti, prep. de ( indicando posse). Quando usado entre dois substantivos, usualmente é omitido. Ilé ti bàbá mi = ilé bàbá mi ( A casa do meu pai).
Ti, ti...ti, adj. Ambos... e. Ti èmi ti ìyàwó mi - ambos, eu e minha esposa.
Ti, v. Ter (verb. aux.). Arranhar. Pular.
Ti, v. interrog. Como. Ó ti jẹ́? - Como ele está.
Ti, adv. pré-v. Já. Indica uma ação realizada.
Ti, àti, conj. E.
Ti, part. pré-v. 1. Usada para indicar o tempo passado dos verbos. Èmi ti máa rìn lálé - Eu costumava caminhar à noite. 2. É usada com báwo ni - como - quando se deseja expressar sentimento e posicionada antes do verbo principal. Báwo ni àwọn ti rí? - Como eles estão?. 




Nenhum comentário:

Postar um comentário