quinta-feira, 18 de janeiro de 2018

A pobreza nos Estados Unidos

                                                       
Èyí ni ìpínlẹ̀ Kalifọ́rníà pẹ̀lú apá kan ti àwọn ogójì mílíọ́nù akúṣẹ́ tó ń gbé nínú ti Àwọn Ìpínlẹ̀ Aṣọ̀kan ilẹ̀ Amẹ́ríkà.

Isso é Califórnia um pouco dos 40 milhões de miseráveis do USA.







Àkójọ́pọ̀ Itumọ̀ (Glossário).
Ìwé gbédègbéyọ̀  (Vocabulário)


Èyí, pron. dem. Este, esta, isto.
Èyí tí, pron. Este que.  Èyí tí ń bẹ ní ẹkùn- que está na região.
Ń, v. Estar. Indicador de  gerúndio.
Ń, adv. pré-verbal. O prefixo "ń" no verbo indica não só uma ideia presente como uma ação que esteja ocorrendo, em desenvolvimento (gerúndio). Pela sua função, é equivalente ao verbo auxiliar estar em português.
L', pref. No.
L, pref. Forma modificada da palavra ní quando seguida de palavra iniciada por vogal diferente de i.
, prep. Contração da preposição ní e substantivo. Quando a vogal inicial do substantivo não é i, a consoante n da preposição se transforma em l, e a vogal i toma forma de vogal do substantivo posterior. Mas se a vogal do substantivo é i, ela é eliminada. Ní àná ( l'ánàá ). Ní ilé (ní'lé)
, part. enfática. Usada na construção de frases, quando o verbo tiver dois objetos, o segundo objeto é precedido por " ní".
, prep. No, na, em. Usada para indicar o lugar em que alguma coisa está. Indica uma posição estática.
, v. Ter, possuir, dizer.Transportar carga em um barco ou navio. Ocupar, obter, pegar.
Ni, v. Ser, é.
, pron. dem. Aquele, aquela. Requer alongamento da vogal final da palavra que o antecede somente na fala. Ex.: Fìlà ( a ) nì = aquele chapéu.

Ti Ìpínlẹ̀, adj. Estadual.
Ìpínlẹ̀, s. Fronteira, demarcação, limite entre duas cidades, Estado. Ex.: SP, PR, MG.
Ìpínlẹ̀ Kalifọ́rníà, Kalifọ́rníàs. Califórnia.
Pẹ̀lú, prep. Com, junto com.
Pẹ̀lú, adv. Também.
Pẹ̀lú, v. Estar em companhia de, acompanhar.
Pẹ̀lú, conj. E. Liga substantivos, mas não liga verbos.
Apá, s. Braço, lado.
Àpá, s. Marca, cicatriz, sinal.
Apá, s. Uma árvore africana que se acredita ser domicílio de espíritos maus e aos pés de onde as feiticeiras se reúnem.
Àpà, s. estúpido, idiota.
Àpà, s. Pessoa pródiga, esbanjadora, perdulária.

Ìpín, ìpífúnní, s. Divisão, partilha, porção, lote.
Ipin, s. Secreção ocular, remela.
Ìpìn, s. Um inseto com uma forte picada.
Kan, v. Tornar azedo.
Kan, adj. Amargo, ácido, azedo. Longe, ao largo.
Kan, num. e art. Um, uma. 

Ti lọ, adj. Desaparecido.
, pron. rel. Que, o qual, do qual, cujo.
, conj. Se. Enquanto, ao mesmo tempo que.
, prep. Desde que.
, v. Bater com a mão ou com algo na mão, acertar o alvo.
, adv. Onde, quando.
Ti, prep. de ( indicando posse). Quando usado entre dois substantivos, usualmente é omitido. Ilé ti bàbá mi = ilé bàbá mi ( A casa do meu pai).
Ti, ti...ti, adj. Ambos... e. Ti èmi ti ìyàwó mi - ambos, eu e minha esposa.
Ti, v. Ter (verb. aux.). Arranhar. Pular.
Ti, v. interrog. Como. Ó ti jẹ́? - Como ele está.
Ti, adv. pré-v. Já. Indica uma ação realizada.
Ti, àti, conj. E.
Ti, part. pré-v. 1. Usada para indicar o tempo passado dos verbos. Èmi ti máa rìn lálé - Eu costumava caminhar à noite. 2. É usada com báwo ni - como - quando se deseja expressar sentimento e posicionada antes do verbo principal. Báwo ni àwọn ti rí? - Como eles estão?.
Tìti, adv. Tremendamente, violentamente.
Títí, adv. Continuamente, constantemente.
Títí, prep. Até.
Tìtì, adv. Tremulamente, balançadamente.
Títì, adj. Trancado, que deve ser empurrado, fechado.
Títì, ọ̀nà, s. Via pública, rua, passagem.
Ti... ti, adj. Ambos... e. Ti èmi ti ìyàwó mi - Ambos, eu e minha esposa.
Títi-àiyé, adv. Eternamente.
Títí dé, prep. Até. (referindo-se a um local ou espaço).
Títí di, prep. Até. (referindo-se a período de tempo).
Títí  láé, títí láí, adv. Perpetuamente, para sempre, definitivamente.
Títilọ, adv. Continuadamente, assim por diante.

Àwọn, wọ́n, pron. pess. Eles, elas. Indicador de plural.
Wọn, pron. oblíquo. A eles, a elas.
Wọn, pron. poss. Deles, delas.

Ọkàn, s. Coração, espírito, consciência.
Ọ̀kàn, num. Um, uma.
Ọkan, s. Um menino nascido depois de uma série de nascimento de meninas. 
Ọkán, s. Uma planta rasteira.
Ọkán, s. Um tipo de planta cujos talos, quando novos, são flexíveis e usados para amarrar lenha.
Ogójì, num. Quarenta. 
Ogójì mílíọ́nù, num. Quarenta milhões.
Tálákà, s.  Pessoa pobre, pessoa comum. 
Akúṣẹ́, s. Pobre, indigente.
Aláìní, s. Pessoa necessitada, indigente. 
Abòṣì, abòṣìta, s. Pessoa miserável, pessoa esfarrapada.
Alágbe, s. Mendigo, pedinte, pobre, mendicante.

, v. Bastar, ser o bastante, ser o suficiente. Ser igual a, equivaler.
, adj. Suficiente, bastante.
, pron. rel. Que. Contração de tí ó. A partícula ó é sempre usada se tí for seguida por um verbo. Antes de pronome  e substantivo, ela não é usada. Ọkùnrin tó pè mí ẹ̀gbọ́n mi - O homem que me chamou é meu irmão.
Tó, tóó, adv. pré-v. Antes de. É antecedido por kí. Kí òun tó lọ, ó sọ̀rọ̀ pẹ̀lú mi - Antes de ele ir, eu conversei com ele.

Gbé, v. Carregar, levantar, erguer, morar, viver).
Láyè, láàyè, adj. Vivo.
Àyè, s. O fato de estar vivo.
Ìyè, ẹ̀mí, wíwà láàyè: ìgbésí ayé, ayé, s. Vida.
Wíwà. s. Estado de ser , de existir.
Nínú, prep. Dentro, no interior de.
Inú, s. Estômago, ventre, interior, interno, no íntimo de.
Àwọn Ìpínlẹ̀ Aṣọ̀kan ilẹ̀ Amẹ́ríkà, s. Estados Unidos da América.
Àwọn Ìpínlẹ̀ Asokan, Orílẹ̀-èdè Amẹ́ríkà, s. Estados Unidos.
Amẹ́ríkà, s. América.




Nenhum comentário:

Postar um comentário