O lè Kẹ́kọ̀ọ́ èdè yorùbá pẹ̀lú Olùkọ́ Orlandes o sì, síwájú sí i, jẹ́ kí àwọn òrìṣà darí ẹ padà sí ìlú ìbílẹ̀ rẹ. Kí èrò inú rẹ lílágbára ṣẹ, òmìnira,
yan ohun tí ó tọ́ o sì di olórí rere - Aprenda yorubá com o professor Orlandes e, além disso, deixe os orixás guiá-lo de volta à origem. Que vossa mente seja forte, livre, faça boas escolhas e se torne olórí rere.
Àkójọ́pọ̀ Itumọ̀ (Glossário). Ìwé gbédègbéyọ̀ (Vocabulário). Fanatismo, s. Ìtara aláìmòye, ìfi ori-kuku, aìmoye di nkan mu: fanatismo, intolerância, zelo excessivo, beatice. Ìtara, s. Zelo. Aláìmòye, s. Pessoa sem percepção, pessoa abobalhada. Àìmòye, s. Imprudência. Nkan, pron. indef. Algo, alguma coisa. Nkan, s. Coisa, algo. Nkankan, s. Nada. Nkan-kí-nkan, adj. Qualquer coisa. Nkan oṣù, s. Menstruação (lit. coisas do mês). Di, v. Tornar-se, vir a ser. Ir direto. Ensurdecer. Cultivar. Di, prep. Até. Quando indica tempo ou período, é antecedida por títí. Mo ṣiṣẹ́ títí di agogo mẹ́rin - Eu trabalhei até as 16h. Se indica de um período para outro, é antecedida por láti. Mo sùn láti aago kan di aago méjì lójojúmọ́ - Eu durmo de 13 h até as 14 h diariamente. Mu, v. Beber, embeber, ensopar. Sugar, chupar, fumar. Mú, adj. Sonoro, agudo, claro. Mú, v. Tomar, pegar coisas leves e abstratas. Capturar, agarrar. Ser severo. Ser afiado. Oríkunkun, s. Obstinação, teimosia. Kúkú, v. Preferir. Kúkù, s. Mestre-cuca (do inglês cook), cozinheiro. Olùjọ́sìn, s. Adorador, cultuador. Olùfọkànsìn, s. Um devoto. Ẹ̀sìn, ìsìn, s. Culto, religião. Ti, prep. de ( indicando posse). Quando usado entre dois substantivos, usualmente é omitido. Ilé ti bàbá mi = ilé bàbá mi ( A casa do meu pai). Ti, ti...ti, adj. Ambos... e. Ti èmi ti ìyàwó mi - ambos, eu e minha esposa. Ti, v. Ter (verb. aux.). Arranhar. Pular. Ti, v. interrog. Como. Ó ti jẹ́? - Como ele está. Ti, adv. pré-v. Já. Indica uma ação realizada. Ti, àti, conj. E. Ti, part. pré-v. 1. Usada para indicar o tempo passado dos verbos. Èmi ti máa rìn lálé - Eu costumava caminhar à noite. 2. É usada com báwo ni - como - quando se deseja expressar sentimento e posicionada antes do verbo principal. Báwo ni àwọn ti rí? - Como eles estão?.
Igi yìí rí gàgàrà. Esta árvore parece ser alta. Sequoias da Califórnia.
Àkójọ́pọ̀ Itumọ̀ (Glossário). Ìwé gbédègbéyọ̀ (Vocabulário). IGI, s. Árvore. Yìí, yí, pron. dem. Este, esse, esta, essa, isto, isso. Rí, v. Ver. Encontrar, descobrir, perceber. Tornar-se, obter, conseguir, adquirir. Ser, parecer. Gàgàgúgú, adj. Muito grande, pesado. Gajù, gajùlọ̀, adj. Mais do que. Grau comparativo e superlativo de ser alto. Gàgàrà, gagara, adj. Alto, comprido (não é usado para pessoas). Ẹ̀kọ́ nípa Ọ̀gbọ́gbà ayé. s. Ecologia. Kalifọ́rníà, s. Califórnia.
A riqueza do imperador do Mali, que viveu de 1280 a 1337, era tão grande que não pode ser quantificada. Mas, o africano controlava a área de maior produção de ouro do mundo na época. De acordo com o professor Rudolph Ware, ouvido pela revista "Time", as pessoas sequer conseguiam descrever seus bens, o que gerou uma série de lendas.
Ẹ̀kún, s. Abundância, plenitude. Ìkún, s. Inchação, aumento. Gàgà, adj. Cheio, abarrotado, com grande população. Kíkún, adj. Cheio, reabastecível. Kún, v. Encher, estar cheio. Fartar-se de comer, satisfazer. Bùkún, v. Aumentar, dar crescimento. Owó, s. Dinheiro.
Àkójọ́pọ̀ Itumọ̀ (Glossário). Ìwé gbédègbéyọ̀ (Vocabulário). Gaga, s. Apoio moral temporário, suporte. Ti ìwà rere, ti ìwà ọmọlúàbí, adj. Moral. Ẹ̀kọ́ ìwá rere, s. Moral. Ìwàwíwù, s. Ética.
Mo fẹ́ gáfárà láti sùn - Eu quero pedir permissão para dormir.
Àkójọ́pọ̀ Itumọ̀ (Glossário). Ìwé gbédègbéyọ̀ (Vocabulário). Mo, pron. pess. Eu. Fẹ́, v. Querer. Gáfárà, s. Desculpa, licença. Láti, prep. Para. Usada antes de verbo no infinitivo. Sùn, V. Dormir.
Ọ̀rọ̀-ìwàláyè (ontologia) Ontologia significa “estudo do ser” e consiste em uma parte da filosofia que estuda a natureza do ser, a existência e a realidade.
Bàbá àwọn ìbáraẹnisọ̀rọ̀ ti àkókò díjítà. Pai das comunicações da era digital.
Àkójọ́pọ̀ Itumọ̀ (Glossário). Ìwé gbédègbéyọ̀ (Vocabulário). Bàbá, baba s. Pai, papai, mestre. Àwọn, wọn, pron. Eles, elas. Indicador de plural. Ọ̀rọ̀, s. Palavras, texto, assunto, expressão. Ìfifún, s. Doação, presente. Ìkọ̀wé, s. Escrita. Ọ̀rọ̀ìfifúnìkọ̀wé, ìbádámọ̀ràn, ìbáraẹnisọ̀rọ̀, s. Comunicação. Ìbánisọ̀rọ̀, s. Interação. Àfigbébánisọ̀rọ̀, ìgbéfibánisọ̀rọ̀, ìbánisọ̀rọ̀-ọ̀ọ́kán, s. Telecomunicação. Àkókò díjítà, s. Era digital. Ti, prep. De (indicando posse). Quando usado entre dois substantivos, usualmente é omitido. Ilé ti bàbá mi = ilé bàbá mi ( A casa do meu pai). Àkókò, s. Tempo, estação, época, era. Díjítà, adj. Digital. 1. Èṣù (Exú). Orixá da comunicação, dos caminhos e da fertilidade.
Ìjọba ìmúnisìn tipátipá nínú ìṣe ìránṣẹ́ ìdájọ́ àti àyèọmọìlú. Facismo no ministério da justiça e cidadania.
Àkójọ́pọ̀ Itumọ̀ (Glossário). Ìwé gbédègbéyọ̀ (Vocabulário). Ìmúnisìn tipátipá, ìjọba ìmúnisìn tipátipá, s. totalitarismo (hitlerismo, fascismo, nazismo, nacional-socialismo). Nínú, prep. Dentro, no interior de. Ṣàkóso, s. Controlar. Ìṣe ìránṣẹ́, s. Ministério. Aṣàkóso, s. Ministro. Àyèọmọìlú, s. Cidadania. Ìdájọ́, s. Justiça.
Ìpakúpa, s. holocausto, genocídio. Ti, prep. De (indicando posse). Quando usado entre dois substantivos, usualmente é omitido. Ilé ti bàbá mi = ilé bàbá mi ( A casa do meu pai). Àwọn, wọn, pron. Eles, elas. Indicador de plural. Ọ̀dọ́mọdé, s. Juventude. Dúdú, adj. preto. O, ìwọ, pron. Você. Ó, óò, part. pré-v. Forma abreviada de yíò, que faz a marca do tempo futuro dos verbos. Ó, òun, pron. Ele, ela. Fèsì, v. Responder, replicar, reagir. Tàbí, conj. Ou. Jẹ́, wà, ni, mbẹ, sí (depois do negativo kò), v. Ser. Jẹ́, v. Ser. Concordar, permitir, admitir, arriscar-se a um empreendimento. Ser feito de, envolver. Responder, replicar. Chamar-se. ser chamado. Jurar. Wà, v. Estar, ser, existir, haver. Implica a existência ou a presença de algo. Ni, v. Ser, é. Usado para ênfase, excluindo o efeito de possibilidade. Mbẹ, v. Ser, existir. Sí, v. Forma negativa do verbo wà - estar, existir, haver. É precedido por kò (não). Bàbá kò sí nílé - Papai não está em casa. Òkú, s. Morto, cadáver.
Ìfìhàn ti àwọn onímoye obìnrin. Show das filósofas.
Àkójọ́pọ̀ Itumọ̀ (Glossário). Ìwé gbédègbéyọ̀ (Vocabulário). Ìfìhàn, s. Espetáculo, show, exibição, desfile, revelação. Ti, prep. De (indicando posse). Quando usado entre dois substantivos, usualmente é omitido. Ilé ti bàbá mi = ilé bàbá mi ( A casa do meu pai). Àwọn, wọn, pron. Eles, elas. Indicador de plural. Amòye, onímoye, s. Filósofo. Ìmòye, filọ́sọ́fi, s. Filosofia. Obìnrin, s. Mulher.
Ìmúnisìn tipátipá titun (neonazismo) Àkójọ́pọ̀ Itumọ̀ (Glossário). Ìwé gbédègbéyọ̀ (Vocabulário). Ìmúnisìn tipátipá, ìjọba ìmúnisìn tipátipá, s. totalitarismo (hitlerismo, fascismo, nazismo, nacional-socialismo). Relativo ao partido nacional alemão, socialista e de extrema-direita, fundado e consolidado por Adolf Hitler (1889-1945) cuja ideologia política baseava-se no racismo, segregação racial, anti-semitismo e facismo. Ẹgbẹ́ àwọn Òṣìṣẹ́ Sósíálístì Tọmọorílẹ̀-èdè Jẹ́mánì, s. Partido Nacional Socialista dos Trabalhadores Alemães.
Àkójọ́pọ̀ Itumọ̀ (Glossário). Ìwé gbédègbéyọ̀ (Vocabulário). Ìṣẹlẹ́yàmẹ̀yà, s. Racismo. Olùfọkànsìn, s. Um devoto. Ẹ̀sìn, ìsìn, s. Culto, religião. Ẹlẹ́sìn, olùfọkànsìn, s. Religioso, seguidor de uma religião. Ti ẹ̀sìn, adj. Religioso.