sábado, 28 de novembro de 2020

O abismo que existe entre ricos, pobres, sábios e idiotas.

Àlàfo tí ó wà láàárín àwọn olówó, àwọn òtòṣì, àwọn ọlọ́gbọ́n àti àwọn òmùgọ̀.

O abismo que existe entre ricos, pobres, sábios e idiotas.








     Ọmọlẹ́hìn Bolsonaro (bolsomínion)


     É um seguidor de Bolsonaro, um eleitor de bolsonaro. Um sujeito autoritário, extremista, burro, mal intencionado, ignorante, preconceituoso, homofóbico, aporofóbico, xenofóbico, misógino, racista e  que faz discurso de ódio contra minorias na internet. Apoia torturadores, ditadores e ditaduras militares. Àwọn olódodo ń bá àwọn ọmọlẹ́hìn Bolsonaro jà ní  Orílẹ̀-èdè Bràsíl - Os justos lutam contra os bolsomínions no Brasil.


Ọ̀wọ́ ọ̀rọ̀ tó wà nínú èdè, àwọn ọ̀rọ̀ tó máa lò, àkójọ ọ̀rọ̀ tí ò ń lò lójoojúmọ́, àwọn àkànlò ọ̀rọ̀, àwọn àkànlò èdè, ọ̀rọ̀ tó máa ń sọ, àkànlò èdè lọ́nà tó gún régé (vocabulário).


Nwọ́n, pron. pess. Eles, elas.  Expressa uma ação que não é creditada a nenhuma pessoa em particular.

Àwọn, wọ́n, pron. Eles, elas. É também usado como partícula para formar o plural do substantivo; neste caso, é posicionado antes do substantivo.

Wọn, pron. oblíquo. A eles, a elas.
Wọn, pron. poss. Deles, delas.

Àlàfo, s. Espaço entre duas coisa, lacuna, abismo.

Ti lọ, adj. Desaparecido.
, pron. rel. Que, o qual, do qual, cujo.
, conj. Se. Enquanto, ao mesmo tempo que.
, prep. Desde que.
, v. Bater com a mão ou com algo na mão, acertar o alvo.
, adv. Onde, quando.
Ti, prep. De ( indicando posse). Quando usado entre dois substantivos, usualmente é omitido. Ilé ti bàbá mi = ilé bàbá mi ( A casa do meu pai).
Ti, ti...ti, adj. Ambos... e. Ti èmi ti ìyàwó mi - ambos, eu e minha esposa.
Ti, v. Ter (verb. aux.). Arranhar. Pular.
Ti, v. interrog. Como. Ó ti jẹ́? - Como ele está.
Ti, adv. pré-v. Já. Indica uma ação realizada.
Ti, àti, conj. E.
Ti, part. pré-v. 1. Usada para indicar o tempo passado dos verbos. Èmi ti máa rìn lálé - Eu costumava caminhar à noite. 2. É usada com báwo ni - como - quando se deseja expressar sentimento e posicionada antes do verbo principal. Báwo ni àwọn ti rí? - Como eles estão?.
Tìti, adv. Tremendamente, violentamente.
Títí, adv. Continuamente, constantemente.
Títí, prep. Até.
Tìtì, adv. Tremulamente, balançadamente.
Títì, adj. Trancado, que deve ser empurrado, fechado.
Títì, ọ̀nà, s. Via pública, rua, passagem.
Ti... ti, adj. Ambos... e. Ti èmi ti ìyàwó mi - Ambos, eu e minha esposa.
Títi-àiyé, adv. Eternamente.
Títí dé, prep. Até. (referindo-se a um local ou espaço).
Títí di, prep. Até. (referindo-se a período de tempo).
Títí  láé, títí láí, adv. Perpetuamente, para sempre, definitivamente.

Títilọ, adv. Continuadamente, assim por diante.
Tíì, adv. pré-v. Ainda.

Ó, pron. pess. Ele, ela.
O, pron. pess. Você. 
, pron. Você. É usado dessa forma depois de verbo ou preposição.
O, ò, pref. Adicionado ao verbo para formar substantivos que indicam alguém que faz.
O, òo, part. adv. 1. Forma frases exclamativas para ênfase. Ó ti dé o! - Ele já chegou! 2. A forma òo é usada para responder a uma saudação, caso não exista outra estabelecida, ou para concordância diante de uma outra expressão. Ẹ káalẹ́ o - Boa-noite; Òo (respondendo).

, v. Vir. Procurar por, buscar, vasculhar. Tremer de nervoso. Dividir, partir em pequenos pedaços.
, v. Ser, haver, existir, estar.
, V. Cavar. Remar, dirigir. Abraçar, prender, apertar . Monopolizar.
Wà, àwa, pron. pess. Você.
Wa, pron. oblíquo. Nos, conosco. Possui função reflexiva e é posicionado depois de verbo e preposição.
Wa, pron. poss. Nosso, nossa.
Nínú, prep. Dentro, no interior de.
Inú, s. Estômago, ventre, interior, interno, no íntimo de.
Láàárín, láàrin, prep. No meio de, entre.
Lára, prep. Entre, no meio de, em.
Lára, adj. Corporal, material. 
Lára, adj. Forte, corpulento, gordo.
Lara, v. Ter ciúmes, ter inveja de.
Lárà, s. Tipo de arbusto que produz óleo de rícino. Ricinus communis (Euphorbiaceae).
Láre, v. Ter direito, ter justiça.

Ẹ̀bùn ẹ̀kọ́ ọ̀fẹ́, àǹfààní ẹ̀kọ́ ọ̀fẹ́, s. Bolsa de estudo. 

Àǹfààní ẹ̀kọ́ ọ̀fẹ́ ní yunifásítì, s. Bolsa de estudo em universidade. 

Ẹ̀kọ́ ọ̀fẹ́ kí wọ́n lè lọ kàwé láwọn ilé ẹ̀kọ́ gíga tó lórúkọ, s. Educação gratuita para que possam estudar em universidades de prestígio.

Iléeṣẹ́ àjọ ìdókòwò, ibùdó Ìṣepàṣípààrọ̀ Okòwò, ọjà okòwò, ọjà ìṣúra okòwò, s. Bolsa de valores.

Ètò kan fún àwọn ìdílé tálákà rí ìrànlọ́wọ́ owó gbà lọ́dọ̀ ìjọba, s. Um programa para famílias pobres receberem ajuda financeira do governo (bolsa família).

Aṣiwèrè, aṣièré, s. Louco, idiota, divertido, alegre.

Agọ̀, s. Uma pessoa estúpida. Um tipo de peixe.
Arìndìn, s. Estúpido, idiota.
Òmùgọ̀, òngọ̀, s. Uma pessoa tola, uma pessoa estúpida.
Ìwà dìndìnrìn, s. Estupidez.
Akídanidání, s. Idiota. Wọ́n á wá máa ṣe bí akídanidání! - Age como idiotas!
Òpònú, s. Idiota, imbrcil.
Òpònú afàdìẹ̀dìẹ̀, s. Lesma idiota.
Gọ̀, v. Ser estúpido, ser tolo, ser bobo.
Tálákà, s.  Pessoa pobre, pessoa comum. 
Akúṣẹ́, s. Pobre, indigente.
Aláìní, s. Pessoa necessitada, indigente. 
Abòṣì, abòṣìta, s. Pessoa miserável, pessoa esfarrapada.
Alágbe, s. Mendigo, pedinte, pobre, mendicante.

Òtòṣì, s. Uma pessoa pobre e miserável.
Òṣìṣẹ́, oníṣẹ́, s. Proletariado, operário, trabalhador.
Ọlọ́gbọ́n, amòye, s. Sábio.  Àwọn ọkùnrin ọlọ́gbọ́n àti olóye àti onírìírí - Homens sábios, discretos e experientes. Ọlọ́run sọ fun un pé: “Nígbà náà ni ìwọ yóò mú kí ọ̀nà rẹ yọrí sí rere, nígbà náà ni ìwọ yóò sì hùwà ọgbọ́n" - Deus disse: “Então farás bem sucedido o teu caminho e então agirás sabiamente".
Onímọ̀ nípa ọgbọ́n orí, ọlọ́gbọ́n èrò orí, s. Filósofo.
Onímọ̀ sáyẹ́ǹsì, s. Cientista experiente, sábio.
Àti, Conj. E. Usada entre dois nomes, mas não liga verbos.
, ( conj. pré-v.). E, além disso, também. Liga sentenças, porém, não liga substantivos; nesse caso, usar " àti". É posicionado depois do sujeito e antes do verbo.

Ti, àti, conj. E.
Pẹ̀lú, Conj. E.
Òun, on, conj. E. Geralmente usada com nomes de pessoas.