terça-feira, 9 de agosto de 2022

Aulas de yorubá

 Àwọn ìdánilẹ́kọ̀ọ́ èdè yorùbá (aulas de yorubá)


Tó o bá fẹ́ ìsọfúnni síwájú sí i - Se você precisar de mais informações:

https://aulasdeyoruba.blogspot.com/

https://web.facebook.com/RmaBabaYoruba

https://www.youtube.com/channel/UCAyAI5C-f_qHwFEv4cuqIgA?app=desktop&fbclid=IwAR13qSUqmPLgY85wIEjIZq6wZhCzNs2nfkkYoaU9hRP9XY9Q0duAmi0BBCg

https://educayoruba.com/o-idioma-do-orisa-aula-2-video/

https://web.facebook.com/omo.yoba

- Bolsonaro é expulso de churrascaria em São Paulo

 Nígbà tí wọ́n lé ààrẹ Bolsonaro kúrò ní ilé oúnjẹ yíyan ẹran.

Quando o presidente Bolsonaro foi expulso da churrascaria.

Tó o bá fẹ́ ìsọfúnni síwájú sí i - Se você precisar de mais informações:

https://midianinja.org/news/bolsonaro-e-expulso-de-churrascaria-em-sao-paulo-e-moro-escrachado-em-feira-de-curitiba/

https://www.youtube.com/watch?v=IV1KXe3uPpI

Ọ̀wọ́ ọ̀rọ̀ tó wà nínú èdè, àwọn ọ̀rọ̀ tó máa lò (vocabulário), àwọn ọ̀rọ̀ tá a sábà máa ń sọ ( palavras comuns), àwọn ọ̀rọ̀ tá a sábà máa ń lò (palavras que usamos frequentemente), àkójọ ọ̀rọ̀ tá à ń lò lójoojúmọ́ (vocabulário do dia a dia), àlàyé ọ̀rọ̀, àlàyé àwọn ọ̀rọ̀ (glossário), àkójọ ọ̀rọ̀ (glossário, lista de palavras), àkójọ ọ̀rọ̀ púpọ̀ lágbárí (uma grande lista de palavras na cabeça), àkópọ̀ wóróhùn ọ̀rọ̀ dídára tí o mọ̀ (uma coleção de boas palavras que você conhece). 

Nwọ́n, pron. pess. Eles, elas. Expressa uma ação que não é creditada a nenhuma pessoa em particular.

Àwọn, wọ́n, pron. Eles, elas. É também usado como partícula para formar o plural do substantivo; neste caso, é posicionado antes do substantivo.

Wọn, pron. oblíquo. A eles, a elas.

Wọn, pron. poss. Deles, delas.

Ọ̀kọ̀ọ̀kan, olúkúlùkù, adj.Um de cada vez, um por um.
Nígbà wo, adv. Quando.
Nígbà náà, adv. Então, às vezes.
Nígbà tí, adv. Quando, enquanto, no tempo que. 
Nígbàmíràn, nígbàni, adv. Algumas vezes, num tempo, em outros tempos.
Ní ẹ̀ẹ̀mẹtẹ̀ẹ̀ta, lẹ́ẹ̀mẹ́ta, nígbà mẹ́ta, adv. Três vezes.
Lẹ́ẹ̀kan, adv. Uma vez.
Lẹ́ẹ̀méjì, adv. Duas vezes. 
Lẹ́ẹ̀mẹ́rin, adv. Quato vezes.
Níméjìméjì, adv. Duplamente, de dois em dois, dois de cada vez.
Lẹ́ẹ̀méje, adv. Sete vezes.
Lẹ́ẹ̀kọ̀ọ̀kan, adv. De vez em quando, uma vez em muitas.

Ti lọ, adj. Desaparecido.
, pron. rel. Que, o qual, do qual, cujo.
, conj. Se. Enquanto, ao mesmo tempo que.
, prep. Desde que.
, v. Bater com a mão ou com algo na mão, acertar o alvo.
, adv. Onde, quando.
Ti, prep. de ( indicando posse). Quando usado entre dois substantivos, usualmente é omitido. Ilé ti bàbá mi = ilé bàbá mi ( A casa do meu pai).
Ti, ti...ti, adj. Ambos... e. Ti èmi ti ìyàwó mi - ambos, eu e minha esposa.
Ti, v. Ter (verb. aux.). Arranhar. Pular.
Ti, v. interrog. Como. Ó ti jẹ́? - Como ele está.
Ti, adv. pré-v. Já. Indica uma ação realizada.
Ti, àti, conj. E.
Ti, part. pré-v. 1. Usada para indicar o tempo passado dos verbos. Èmi ti máa rìn lálé - Eu costumava caminhar à noite. 2. É usada com báwo ni - como - quando se deseja expressar sentimento e posicionada antes do verbo principal. Báwo ni àwọn ti rí? - Como eles estão?.
Tìti, adv. Tremendamente, violentamente.
Títí, adv. Continuamente, constantemente.
Títí, prep. Até.
Tìtì, adv. Tremulamente, balançadamente.
Títì, adj. Trancado, que deve ser empurrado, fechado.
Títì, ọ̀nà, s. Via pública, rua, passagem.
Ti... ti, adj. Ambos... e. Ti èmi ti ìyàwó mi - Ambos, eu e minha esposa.
Títi-àiyé, adv. Eternamente.
Títí dé, prep. Até. (referindo-se a um local ou espaço).
Títí di, prep. Até. (referindo-se a período de tempo).
Títí  láé, títí láí, adv. Perpetuamente, para sempre, definitivamente.
Títilọ, adv. Continuadamente, assim por diante.

, v. Surgir como a lua, aparecer num lugar. Estar em cima, empilhar. Seguir em frente, seguir para longe, correr atrás. Ser mais do que necessário, exceder. Procurar, caçar. Expelir, expulsar, mandar sair. Aumentar.

, v. aux. Poder físico ou intelectual. Dever, precisar.
, prep. Após, depois.
Le, v. Ser difícil, ser árduo. Ser forte, ser capaz, ser sólido, ser poderoso.

Léjádev. Expulsar, ir em frente.

Lékúrò, v. Expelir, dispersar, banir. 

Ààrẹ, s. Presidente.

Ń, v. Estar. Indicador de  gerúndio.
Ń, adv. pré-verbal. O prefixo "ń" no verbo indica não só uma ideia presente como uma ação que esteja ocorrendo, em desenvolvimento (gerúndio). Pela sua função, é equivalente ao verbo auxiliar estar em português.
L', pref. No.
L, pref. Forma modificada da palavra ní quando seguida de palavra iniciada por vogal diferente de i.
, prep. Contração da preposição ní e substantivo. Quando a vogal inicial do substantivo não é i, a consoante n da preposição se transforma em l, e a vogal i toma forma de vogal do substantivo posterior. Mas se a vogal do substantivo é i, ela é eliminada. Ní àná ( l'ánàá ). Ní ilé (ní'lé)
, part. enfática. Usada na construção de frases, quando o verbo tiver dois objetos, o segundo objeto é precedido por " ní".
, prep. No, na, em. Usada para indicar o lugar em que alguma coisa está. Indica uma posição estática.
, v. Ter, possuir, dizer.Transportar carga em um barco ou navio. Ocupar, obter, pegar.
Ni, v. Ser, é.
, pron. dem. Aquele, aquela. Requer alongamento da vogal final da palavra que o antecede somente na fala. Ex.: Fìlà ( a ) nì = aquele chapéu.

Ilé oúnjẹ tó sábà máa ń sìn yíyan ẹran, s.  restaurante cuja especialidade são os pratos de carnes assadas (os churrascos). 

Ilé oúnjẹ yíyan ẹran, s. Churrascaria.