terça-feira, 5 de março de 2019

Filosofia

Filọ́sọ́fi, ìmòye, ìmọ̀ ọgbọ́n orí, èrò àwọn ọ̀mọ̀ràn, èrò àwọn onímọ̀ ọgbọ́n òrí (filosofia, rekhet)

1. É uma reflexão crítica a respeito do conhecimento e da ação, a partir da análise dos pressupostos do pensar e do agir e, portanto, como fundamentação teórica e crítica dos conhecimentos e das práticas.
2. Fundamentação teórica e crítica dos conhecimentos e das práticas, que entende a filosofia como instrumento de análise, reflexão e crítica da realidade natural (mundo das coisas) e da realidade histórica (mundo dos homens) 

Onímọ̀ ọgbọ́n orí, onímòye, olóye, amòye (filósofo).

1. [Ele é o único] cujo coração é informado sobre essas coisas que seriam de outra forma ignoradas, aquele que é perspicaz quando está profundamente envolvido em um problema, aquele que é moderado em suas ações, que penetra escritos antigos, cujo conselho é [procurado] para desvendar complicações, que é realmente sábio, que instruiu seu próprio coração, que fica acordado à noite enquanto procura os caminhos certos, que supera o que ele realizou ontem, que é mais sábio que um sábio, que se trouxe para sabedoria, que pede conselhos e cuida para que lhe peçam conselhos. (Inscrição de Antef, 12ª Dinastia, 1991–1782 a.E.C.)

2. Aquele que investiga os princípios, fundamentos ou essências da realidade circundante, seja numa perspectiva imanente, seja propugnando causas e explicações transcendentes, transcendentais ou metafísicas.

Iṣẹ́ ti onímọ̀ ọgbọ́n orí kan (trabalho de um filósofo).

- Crítica: analisa e julga obras artísticas e literárias, escrevendo artigos para jornais, revistas e outros meios. Analisa a sociedade em questões éticas, políticas e epistemológicas.
- Ensino: leciona em escolas de ensino médio, com licenciatura. Para ensino superior, é necessário ter pós-graduação (mestrado e doutorado).
-Pesquisa: desenvolve estudos acadêmicos sobre diferentes temas nas áreas de lógica, filosofia da ciência, ética, estética, filosofia da arte, filosofia política, entre outros.


Àkójọ́pọ̀ Itumọ̀ (Glossário).
Ìwé gbédègbéyọ̀  (Vocabulário).

Ìmọ̀ ọgbọ́n orí Áfríkà, s. Filosofia africana.        Ìmòye Apáìwọ̀orùn, s. Filosofia Ocidental.        Ẹ̀kọ́ fífi-òye-mọ-Ọlọ́run tó wọ́pọ̀ lápá Ìlà Oòrùn ayé, s. Misticismo oriental.
Ìmọ̀ ọgbọ́n orí Ẹ́gíptì, s. Filosofia egípcia.
Filọ́sọ́fi Bàntú, s. Filosofia bantu.
Filọ́sọ́fi Híńdù, s. Filosofia hindu.
Ẹ̀kọ́ èrò orí Kọnfukiọsi, s. Filosofia de Confúcio.

Ẹ̀kọ́ tó ń mọyì Áfríkà bí orísun ti ìmísí, ìṣeọ̀rọ̀ tó ń mọyì Áfríkà bí orísun ti ìmísí, s. Afrocentricidade.
Aláròjinlẹ̀, s. Intelectual, pensador, filósofo.
Onímọ̀-ìjinlẹ̀, s. Conhecedor profundo, cientista. 
Onímọ̀sáyẹ́nsì, s. Cientista.

Ìtọ́kasí, s. Apontamento, referência.
Orísun ti ìmísí, s. Fonte de inspiração.
Ohun pàtàkì tó wà níbi pàtó, s. Uma coisa muito importante, ponto de referência. 
Tó lè tọ́ wa sọ́nà lọ́nà tó dára jù lọ, adj. Que pode nos guiar da melhor maneira.

Tó o bá fẹ́ ìsọfúnni síwájú sí i - Para mais informações:


https://elegbaraguine.wordpress.com/2016/03/29/a-filosofia-e-uma-origem-africana-dr-molefi-kete-asant/

https://medium.com/neworder/as-margens-do-rio-nilo-ha-entao-filosofia-africana-sociedade-africa-a5b3291a5b59

https://www.geledes.org.br/os-gregos-roubaram-filosofia-dos-africanos-por-yeye-akilimali/

https://acervodigital.ufpr.br/bitstream/handle/1884/54739/R%20-%20T%20-%20LUIS%20THIAGO%20FREIRE%20DANTAS.pdf?sequence=1&isAllowed=y

http://www.ensaiosfilosoficos.com.br/Artigos/Artigo8/noguera_renato.pdf