segunda-feira, 28 de março de 2022

Campanha eleitoral antecipada

 Ìpolongo ìbò tó ń ṣe ṣáájú (campanha eleitoral antecipada)

Tó o bá fẹ́ ìsọfúnni síwájú sí i - Se você precisar de mais informações:

https://noticias.uol.com.br/politica/ultimas-noticias/2022/01/06/campanha-antecipada-presidenciaveis.htm

https://pt.org.br/bolsonaro-tem-dois-dias-para-explicar-propaganda-eleitoral-antecipada/


Ọ̀wọ́ ọ̀rọ̀ tó wà nínú èdè, àwọn ọ̀rọ̀ tó máa lò, àkójọ ọ̀rọ̀ tí ò ń lò lójoojúmọ́, àwọn àkànlò ọ̀rọ̀, àwọn àkànlò èdè, ọ̀rọ̀ tó máa ń sọ, àkànlò èdè lọ́nà tó gún régé (vocabulário).


Nwọ́n, pron. pess. Eles, elas. Expressa uma ação que não é creditada a nenhuma pessoa em particular.

Àwọn, wọ́n, pron. Eles, elas. É também usado como partícula para formar o plural do substantivo; neste caso, é posicionado antes do substantivo.

Wọn, pron. oblíquo. A eles, a elas.

Wọn, pron. poss. Deles, delas.

Ẹni ìtàn àròsọ, s. Mito.

Ààrẹ ti ó di ìtàn àròsọ, ààrẹ ti ó di ìtàn lásan, s. Presidente que se tornou mito.

Ẹni ti ó di ìtàn àròsọ,  ẹni ti ó di ìtàn lásan, s. Aquele que se tornou um mito.

Ìpolongo ìbò, s. Campanha eleitoral.

Ìpolongo, s. Campanha.

Ìpolongo fífòpin, s. Campanha de rescisão (dissolução).
Fífòpin, s. Corte, dissolução, anulação, cancelamento, rompimento, rescisão.

Ìṣàyàn, ìyànfẹ́, yíyàn, ìdìbòyàn, àríyànjiyàn ìdìbòyàn, s. Eleição, escolha.

Ìdìbòyàn ààrẹ, s. Eleição presidencial.

Ìbò, yíyàn, ìlóhùn sí, ìwé ìdìbò, s. Anotação, lembrete, cédula, apontamento, bilhete, chapa, lembrança, nota, voto, boletim de Voto.
Ọ̀fẹ́, s. Grátis, livre.
Dìbò, yàn, lóhùn sí, dìbò yan, v. Votar.
Ìdìbò, ìbò, s. Votação.
Yíyàn, s. Escolha, seleção.
Ìpinnu, s. Resolução, acordo, determinação.
Tí wọ́n ń ṣe ṣáájú, s. Que estão fazendo antes.
Tá a ṣe ṣáájú, adj. Que fizemos antes, feito mais cedo, antecipado.
Tó ń ṣe ṣáájú, tó ń ṣáájú, adj. Antecipado.
Tí wọ́n ń ṣe ṣáájú kí wọ́n tó wẹ̀, adj. Que eles fazem antes do banho.
Tí wọ́n ṣe ṣáájú yín, adj. Que fizeram antes de vocês. 
Tó ṣe pàtó ṣáájú, adj.  Especificado com antecedência.
, v. Bastar, ser o bastante, ser o suficiente. Ser igual a, equivaler.
, adj. Suficiente, bastante.

, pron. rel. Que. Contração de tí ó. A partícula ó é sempre usada se tí for seguida por um verbo. Antes de pronome  e substantivo, ela não é usada. Ọkùnrin tó pè mí ẹ̀gbọ́n mi - O homem que me chamou é meu irmão.
Tó, tóó, adv. pré-v. Antes de. É antecedido por kí. Kí òun tó lọ, ó sọ̀rọ̀ pẹ̀lú mi - Antes de ele ir, eu conversei com ele.

Tó, tóó, adv. pré-v. Antes de. É antecedido por kí. Kí òun tó lọ, ó sọ̀rọ̀ pẹ̀lú mi - Antes de ele ir, eu conversei com ele.

Ti lọ, adj. Desaparecido.

, pron. rel. Que, o qual, do qual, cujo.

, conj. Se. Enquanto, ao mesmo tempo que.
, prep. Desde que.
, v. Bater com a mão ou com algo na mão, acertar o alvo.
, adv. Onde, quando.
Ti, prep. de ( indicando posse). Quando usado entre dois substantivos, usualmente é omitido. Ilé ti bàbá mi = ilé bàbá mi ( A casa do meu pai).
Ti, ti...ti, adj. Ambos... e. Ti èmi ti ìyàwó mi - ambos, eu e minha esposa.
Ti, v. Ter (verb. aux.). Arranhar. Pular.
Ti, v. interrog. Como. Ó ti jẹ́? - Como ele está.
Ti, adv. pré-v. Já. Indica uma ação realizada.
Ti, àti, conj. E.
Ti, part. pré-v. 1. Usada para indicar o tempo passado dos verbos. Èmi ti máa rìn lálé - Eu costumava caminhar à noite. 2. É usada com báwo ni - como - quando se deseja expressar sentimento e posicionada antes do verbo principal. Báwo ni àwọn ti rí? - Como eles estão?.
Tìti, adv. Tremendamente, violentamente.
Títí, adv. Continuamente, constantemente.
Títí, prep. Até.
Tìtì, adv. Tremulamente, balançadamente.
Títì, adj. Trancado, que deve ser empurrado, fechado.
Títì, ọ̀nà, s. Via pública, rua, passagem.
Ti... ti, adj. Ambos... e. Ti èmi ti ìyàwó mi - Ambos, eu e minha esposa.
Títi-àiyé, adv. Eternamente.
Títí dé, prep. Até. (referindo-se a um local ou espaço).
Títí di, prep. Até. (referindo-se a período de tempo).
Títí  láé, títí láí, adv. Perpetuamente, para sempre, definitivamente.

Ó, pron. pess. Ele, ela.

O, òo, part. adv. 1. Forma frases exlamativas para ênfase. Ó ti dé o! - Ele já chegou! 2. A forma òo é usada para responder a uma saudação, caso não exista outra estabelecida, ou para concordância diante de uma outra expressão. Ẹ káalẹ́ o - Boa-noite; Òo (respondendo).
O, ò, pref. Adicionado ao verbo para formar substantivos que indicam alguém que faz.

Rọ, v. Jorrar, despejar, brotar, colocar líquido em. Forjar, fazer instrumentos de ferro. Murchar, secar. 

Ń, v. Estar. Indicador de  gerúndio.

Ń, adv. pré-verbal. O prefixo "ń" no verbo indica não só uma ideia presente como uma ação que esteja ocorrendo, em desenvolvimento (gerúndio). Pela sua função, é equivalente ao verbo auxiliar estar em português.
L', pref. No.
L, pref. Forma modificada da palavra ní quando seguida de palavra iniciada por vogal diferente de i.
, prep. Contração da preposição ní e substantivo. Quando a vogal inicial do substantivo não é i, a consoante n da preposição se transforma em l, e a vogal i toma forma de vogal do substantivo posterior. Mas se a vogal do substantivo é i, ela é eliminada. Ní àná ( l'ánàá ). Ní ilé (ní'lé)
, part. enfática. Usada na construção de frases, quando o verbo tiver dois objetos, o segundo objeto é precedido por " ní".
, prep. No, na, em. Usada para indicar o lugar em que alguma coisa está. Indica uma posição estática.
, v. Ter, possuir, dizer.Transportar carga em um barco ou navio. Ocupar, obter, pegar.
Ni, v. Ser, é.
, pron. dem. Aquele, aquela. Requer alongamento da vogal final da palavra que o antecede somente na fala. Ex.: Fìlà ( a ) nì = aquele chapéu.

Ṣeé, v. Ser possível.

Ṣe, v. Fazer, agir, causar, desempenhar. Ser. Usado ao lado de advérbio para exibir certa aparência incomum. Imú rẹ̀ ṣe gọn-gọn - O nariz dele é pontudo. Substitui o verbo principal da frase, caso ele seja um verbo de ação. Ṣé o ti ṣe tán? - Você já terminou?

Ṣe, adv. pré-v. Definitivamente, certamente. Ṣe ni mo lọ - Certamente que eu fui.
Ṣe, part. v. Compõe a forma negativa do verbo jẹ́ (ser). Ìwọ kì í ṣe ọ̀rẹ́ mi - Você não é meu amigo. Kì í ṣe - Não ser.
Ṣe, pref. Usado com certas palavras para dar ênfase.  Má ìyọnu = Má ṣe ìyọnu - Não se aflija.
Ṣe, v. Interrog. Expressa uma forma de questão equivalente  a "por quê?". Ó ṣe jẹ́  pé o lọ  síbẹ̀? - Por quê é que você foi lá?
Ṣe, v. Usado da seguinte forma:  Ẹ ṣe é o (obrigado); Ó mà ṣe é o! (que pena!); Ẹ ṣe é púpọ̀, Ẹ ṣeun púpọ̀ (muito obrigado).
Ṣé, ǹjẹ́, part. interrog. Será que?. Inicia uma frase interrogativa quando exigem respostas sim (bẹ́ẹ̀ni, ẹ́n) ou não (bẹ́ẹ̀kọ́, rárá, ẹ́n-ẹ́n). Ṣé o mọ ọ̀nà? - Você conhece o caminho?  Rárá, èmi kò mọ̀ - Não, eu não conheço.
Ṣáájú, v. Preceder.
Ṣáájú, prep. Antes, na frente de. Ṣáájú Ìkún Omi, ọ̀pọ̀ èèyàn lo ọgọ́rọ̀ọ̀rún ọdún láyé - Antes do Dilúvio, muitos humanos viveram por séculos. Àwọn ìtọ́ka àṣetúnṣe tí ó ṣe sí wíwà Jésù ṣáájú kí ó tó di ènìyàn  - Referências pré-arranjadas à existência pré-humana de Jesus.
Ìṣáájú, ìájú, s. Aquele que antecede, aquele que precede.
Ìgbà ìṣáájú, s. Outrora, tempos anteriores.
Ọ̀rọ̀ Ìṣáájú, s. Prefácio.


Nenhum comentário:

Postar um comentário