quarta-feira, 29 de maio de 2019

Porte de armas


 Tálákà, ìwọ kì í ṣe olùrajà. O ni àfojúsùn náà.
Pobre, você não é o comprador. Você é o alvo. 




Àkójọ́pọ̀ Itumọ̀ (Glossário).
Ìwé gbédègbéyọ̀  (Vocabulário).

Àwọn tó ń gbé nínú àwọn ilé hẹ́gẹhẹ̀gẹ, s. Favelados. 
Ẹnì tó ń gbé nínú àwọn ilé hẹ́gẹhẹ̀gẹ, s. Favelado.
Tálákà, s.  Pessoa pobre, pessoa comum. Láti fi ẹ̀tọ́ àwọn aláìní dù wọ́n lábẹ́ òfin - Para negar aos pobres os seus direitos.
Akúṣẹ́, s. Pobre, indigente.
Aláìní, s. Pessoa necessitada, indigente. 
Abòṣì, abòṣìta, s. Pessoa miserável, pessoa esfarrapada.

Alágbe, s. Mendigo, pedinte, pobre, mendicante.
Tálákà tó ń fẹ́ran kapitálísíìmù, s. Pobre que ama o capitalismo (pobre de direita, capitalista sem capital).
Òṣìṣẹ́, oníṣẹ́, s. Proletariado, operário, trabalhador.
Proletárì, s. Proletário.
Àtòsọ́tọ̀ àrin, s. Classe média, pequena burguesia.
Mo rò, pron. pess. . + v. Eu acho.
Àwọn, wọ́n, pron. pess. Eles, elas. Indicador de plural.
Wọn, pron. oblíquo. A eles, a elas.
Wọn, pron. poss. Deles, delas.

Èmi, mo, mi, n, ng, pron. pess. Eu.
Ìwọ, o, pron. pess. Você.
Òun, ó, pron. pess. Ele, ela.
Àwa, a, pron. pess. Nós.
Ẹ̀yin, , pron. pess. Vocês.
Kò ń, ò ń, kì í, kò kì í, ò kì í, kò kì ń, ò kì ń, adv. pré. v. Não ter o costume de, não estar acostumado a, não ter maneira de fazer algo. Estes advérbios pré-verbais negam à ação habitual no presente do indicativo do tempo negativo. Em outra palavras, revelam uma ação que não será executada no futuro.
Kì í, part. neg. Faz a negativa do verbo no tempo que indica uma ação habitual. Ọ̀rẹ́ mi kì í jalè - Meu amigo não tem o costume de roubar.
Kò sí, v. Forma negativa do verbo wà (estar, existir, haver). Kò sí owó kò sí orò - sem dinheiro não há obrigação.
Kò, ò, adv. Não. Faz a negativa dos verbos regulares. Rírí ìbùkún Ọlọ́run gbà kò ṣàìsinmi lórí àwọn ipò kan - A bênção de Deus não é incondicional.
Kọ́, v. 1. Não ser. Negativa do verbo ni (ser). Yánsàn kọ́ ìyá mi - Yansan não é minha mãe. 2. Estudar, ensinar, aprender, educar. 3. Construir. 4. Pendurar, estar suspenso, fisgar, engachar. 5. Tossir.
Rárá, ó tì, ńdao, bẹ́ẹ̀ kọ́, àgbẹdọ̀, adv. Não.
Rárá, adv. Não, nunca, absolutamente.
Ṣe, v. Fazer, agir, causar, desempenhar. Ser. Usado ao lado de advérbio para exibir certa aparência incomum. Imú rẹ̀ ṣe gọn-gọn - O nariz dele é pontudo. Substitui o verbo principal da frase, caso ele seja um verbo de ação. Ṣé o ti ṣe tán? - Você já terminou?
Ṣe, adv. pré-v. Definitivamente, certamente. Ṣe ni mo lọ - Certamente que eu fui.
Ṣe, part. v. Compõe a forma negativa do verbo jẹ́ (ser). Ìwọ kì í ṣe ọ̀rẹ́ mi - Você não é meu amigo. Kì í ṣe - Não ser.
Ṣe, pref. Usado com certas palavras para dar ênfase.  Má ìyọnu = Má ṣe ìyọnu - Não se aflija.
Ṣe, v. Interrog. Expressa uma forma de questão equivalente  a "por quê?". Ó ṣe jẹ́  pé o lọ  síbẹ̀? - Por quê é que você foi lá?
Ṣe, v. Usado da seguinte forma:  Ẹ ṣe é o (obrigado); Ó mà ṣe é o! (que pena!); Ẹ ṣe é púpọ̀, Ẹ ṣeun púpọ̀ (muito obrigado).
Ṣé, ǹjẹ́, part. interrog. Será que?. Inicia uma frase interrogativa quando exigem respostas sim (bẹ́ẹ̀ni, ẹ́n) ou não (bẹ́ẹ̀kọ́, rárá, ẹ́n-ẹ́n). Ṣé o mọ ọ̀nà? - Você conhece o caminho?  Rárá, èmi kò mọ̀ - Não, eu não conheço.
Olùrajà, s. Comprador.
Ìbọn àgbéléjìká, ìbọn ṣakabùlà, s. Fuzil. 
Ọkọ̀ ogun, s. Tanque.
Ọkọ̀ ogun abẹ́ omi, s. Submarino.
Ọkọ̀ òfuurufú ológun, s. Avião de guerra
Bọ́ǹbù, s. Bomba
Ohun ìjà oníkòkòrò àrùn àti oníkẹ́míkà, s. Armas químicas e biológicas.
Àwọn ohun ija agbokeere-ṣọṣẹ ti ń tan yanranyanran, s.  Mísseis radiantes.
Àwọn bọ́ǹbù atamátàsé, s.Mísseis.
Àwọn ọkọ̀ ogun tí ń fọ́ ọkọ̀ yángá, s. Torpedos.
Àwọn bọ́ǹbù onítànṣán olóró lè lọ fọ́ ibẹ̀, s.  Bombas guiadas por laser. 
Àwọn bọ́ǹbù atamátàsé láti inú ọkọ̀ ogun abẹ́ omi, s. Mísseis balísticos lançados de submarino.
Mísàílì, s. Míssil, foguete.
Bọ́ǹbù átọ́míìkì, s. Bomba atômica.
Ń, adv. pré-verbal. O prefixo "ń" no verbo indica não só uma ideia presente como uma ação que esteja ocorrendo, em desenvolvimento (gerúndio). Pela sua função, é equivalente ao verbo auxiliar estar em português.
, prep. No, na, em.  Usada para indicar o lugar em que alguma coisa está. Indica uma posição estática.
L, pref. No, na, em. Forma modificada da palavra ní (no, na, em) quando seguida de palavra iniciada por vogal diferente de i. Quando a vogal inicial do substantivo não é i, a consoante n da preposição (ní) se transforma em l, e a vogal i toma forma de vogal do substantivo posterior. Mas se a vogal do substantivo é i, ela é eliminada. Ní àná ( l'ánàá ). Ní ilé (ní'lé).
, part. enfática. Usada na construção de frases, quando o verbo tiver dois objetos, o segundo objeto é precedido por " ní".
, v. Ter, possuir, dizer.Transportar carga em um barco ou navio. Ocupar, obter, pegar.
Ni, v. Ser, é.
, pron. dem. Aquele, aquela. Requer alongamento da vogal final da palavra que o antecede somente na fala. Ex.: Fìlà ( a ) nì = aquele chapéu.

Àfojúsùn, s. Objetivo, alvo. Wọ́n yìnbọn lù ú - Eles atiraram nele.
Lẹ́yìn náà, prep. e adv. Depois, mais tarde. Ọjọ́ márùn-ún lẹ́yìn náà - Cinco dias depois.
Náà, pron. dem. Aquele, aquela, aquilo.
Náà, art. O, a, os, as. 
Náà, adv. e conj. pré-v. Também, o mesmo.

Owó ọ̀yà òṣìṣẹ́, s. Salário do assalariado.
Owó oṣù, owó ọ̀yà, owó iṣẹ́, s. Salário.
Owó ojúmọ́, s. Salário de um dia, dinheiro do dia
Owó rẹpẹtẹ lá á sì máa wọlé fún mi, s. Salário melhor.
Owó iṣẹ́ wákàtí kan, s. Salário de uma hora de trabalho.
Owó iṣẹ́ alágbàṣe fọ́dún kan, s. Salário de um ano de um trabalhador comum.
Owó ọ̀sẹ̀ kan, s.  Salário de uma semana.
Owó ọ̀yà pípé, s. Salário perfeito.
Owó iṣẹ́ téèyàn á fi ṣe fún nǹkan bí ìṣẹ́jú márùndínláàádọ́ta ṣe, s. Salário de 45 minutos.

Owó ọ̀yà kéré, s. Pequeno salário.
Owó iṣẹ́ tí ó kéré jù lọ,
owó tó ń gbà lẹnu iṣẹ kò tó-nǹkan, s. Salário mínimo. 

Nenhum comentário:

Postar um comentário