Èṣù Olùdènà ìgboro (Exu Tranca-Rua)
Ọ̀wọ́ ọ̀rọ̀ tó wà nínú èdè, àwọn ọ̀rọ̀ tó máa lò, àkójọ ọ̀rọ̀ tí ò ń lò lójoojúmọ́, àwọn àkànlò ọ̀rọ̀, àwọn àkànlò èdè, ọ̀rọ̀ tó máa ń sọ, àkànlò èdè lọ́nà tó gún régé (vocabulário).
Nwọ́n, pron. pess. Eles, elas. Expressa uma ação que não é creditada a nenhuma pessoa em particular.
Àwọn, wọ́n, pron. Eles, elas. É também usado como partícula para formar o plural do substantivo; neste caso, é posicionado antes do substantivo.
Wọn, pron. oblíquo. A eles, a elas.
Wọn, pron. poss. Deles, delas.
Èṣù tó máa ń dí ọ̀nà, s. O Exu que bloqueia o caminho
Èṣù tó máa ń dí ojú pópó, Èṣù tó máa ń dí òpópónà, s. Exu que bloqueia a estrada.
Èṣù tó máa ń dí ọ̀nà ìgboro, s. Exu que bloqueia a via pública
Èṣù tí máa ń dá wa dúró lójú ọ̀nà, s. O Exu que nos detém no caminho.
Èṣù tí máa ń dúró sójú ọ̀nà, s. Exu que está no caminho.
Olùdènà, adènà, s. Guardião de portão, guardião que bloqueia o caminho.
Ìsénà, s. Bloqueio, obstáculo.
Ìrin ìdábùú, ọ̀pá ìdábùú, s. Tranca, aquilo que impede ou atrapalha, atravanco, barreira, bloqueio.
Àwọn ìkọ́, s. Ganchos.
Tó máa ń sọ ọ̀pá ìdábùú àwọn ẹnubodè rẹ di alágbára, adj. Que reforça as trancas dos seus portões.
Àwọn asọ̀ tí ó dà bí ọ̀pá ìdábùú ilé gogoro ibùgbé, s. Contendas que são como a tranca duma torre de habitação.
Dènà, v. Armar uma cilada, emboscar, atocaiar.
Sé, v. Represar, bloquear. Fechar, trancar. Errar o alvo, errar o caminho
Sénà, v. Fechar, bloquear uma estrada.
Sèdíwọ, v. Bloquear.
Padé, v. Fechar. Usado para porta ou caixa que tenha uma parte fixa ou que tenha fecho.
Tì, v. Fechar, trancar. Empurrar. Apoiar, firmar. Ser adjacente, ser próximo.
Dí, v. Obstruir, bloquear, fechar, tapar buracos.
Tó ti dí ọ̀nà, adj. Que bloqueou o caminho.
Tó ti pa ojú yín dé, adj. Que fechou seus olhos.
Títì, adj. Trancado, que deve ser empurrado, fechado.
Ibi ìkẹyìn táwọn ẹ̀ṣọ́ ojú ọ̀nà wà láàárín ibi táwọn ọmọ ogun àwọn ọlọ̀tẹ̀ ń ṣàkóso àti ibi tí ìjọba ń ṣàkóso, s. Último bloqueio entre os territórios ocupados pelos rebeldes e os controlados pelo governo
Òpópónà tí ó ti dí, s. Rua bloqueada, estrada bloqueada.
Ilẹ̀kùn náà tó ti wà ní títì pa, s. A porta que já está trancada.
Ìta, ọ̀nà ìgboro ìlú, òpópó, òpópónà, ojúde, s. Rua.
Nenhum comentário:
Postar um comentário