quinta-feira, 15 de junho de 2017

Vodum.

                                                               
Ẹ̀sìn ibílẹ̀ (religião originária)





Àkójọ́pọ̀ Itumọ̀ (Glossário).
Ìwé gbédègbéyọ̀  (Vocabulário).



Ẹ̀sìn, ìsìn, s. Culto, religião.
Ibílẹ̀, s. Nascido na região, nativo, pessoa do lugar, 

quarta-feira, 14 de junho de 2017

Teoria da Evolução.


Bàbá ti èrò ìjìnlẹ̀ ìtànkálẹ̀ ti ìgbàlodé.
Pai da moderna teoria evolucionária.


A imagem pode conter: 1 pessoa

900 anos antes do nascimento de Darwin, um Africano já escrevia a Teoria da Evolução. Abu Uthman Amr bin Bahr al-Fukaymi al-Basri, mais conhecido como Al-Jahiz, foi um renomado escritor e teólogo da Africa Oriental que vivia em Bagda.

Em suas anotações, Al-Jahiz descreveu três formas de evolução: Luta pela Existência, Transformação das Espécies em Outras Espécies e Fatores do Meio Ambiente.


Àkójọ́pọ̀ Itumọ̀ (Glossário).
Ìwé gbédègbéyọ̀  (Vocabulário).

Bàbá, baba, s. Pai, papai, mestre.
Èrò ìjìnlẹ̀, s. Teoria.
Ti, prep. De ( indicando posse). Quando usado entre dois substantivos, usualmente é omitido. Ilé ti bàbá mi = ilé bàbá mi ( A casa do meu pai).
Ti ìgbà ìsisìyí, ti ìgbàlodé, adj. Moderno.
Àṣà ìgbàlodé, s. Moda, modernidade.
Ìtànkálẹ̀ìfihànìtúsílẹ̀, s. Evolução. 
Ìtànká, ìtànkálẹ̀, s. Extensão, alastramento. 
Ìtẹ̀síwájú, s. Progresso, predisposição para melhora, ato ou estado de se mover para a frente.
Ẹ̀mí ìtẹ̀síwájú, ẹ̀mí ìlọsíwájú, s. Evolução espiritual.
Ìṣeìtànkálẹ̀, s. Evolucionismo.

Olùkọ́ Orlandes.

Ọba dé adé.
O rei colocou a coroa.

A imagem pode conter: 1 pessoa, em pé e óculos de sol


Àkójọ́pọ̀ Itumọ̀ (Glossário).
Ìwé gbédègbéyọ̀  (Vocabulário).

Ọba, s. Rei.
, v. Chegar, vir, atingir. Cobrir a cabeça de homem, coroar. Cobrir um pote, tampar. Acontecer.
Adé, s. Coroa do rei. Adékọ́là - A cora constrói a riqueza. Adéwọlé - A realeza entrou em casa.

Ladrão de galinha.

Olè adìẹ jẹ ìyà ti àkùkọ àgbàlá. 
Ladrão de galinha apanha de galo de terreiro.




Àkójọ́pọ̀ Itumọ̀ (Glossário).
Ìwé gbédègbéyọ̀  (Vocabulário).

Olè, s, Ladrão, assaltante
Ti, prep. de ( indicando posse). Quando usado entre dois substantivos, usualmente é omitido. Ilé ti bàbá mi = ilé bàbá mi ( A casa do meu pai).
Adìẹ, adìrẹ, s. Galinha,
Fi ọwọ́ gbá mú, hán, gán, dì mú; jẹ ẹgba, jẹ ìyà, v.  Apanhar. 
, v. Bater. 
Gán, v. Cortar,  Capinar o mato, decapitar. Alinhavar, costurar grosseiramente. Agarrar, apanhar, pegar uma bola. Prender com tachinhas.
Kíkó, adj. Amontoado.
Àkùkọ, s. Galo.
Àgbàlá, s. Quintal, terreiro.

terça-feira, 13 de junho de 2017

Colorismo.

                                                                 

Ìyàsọ́tọ̀  nípa àwọ̀ ti awọ ara.
Pigmentocracia, colorismo (discriminação pela cor da pele).

Tia Má




     É a discriminação pela cor da pele e é muito comum em países que sofreram a colonização europeia e em países pós-escravocratas. De uma maneira simplificada, o termo quer dizer que, quanto mais pigmentada uma pessoa, mais exclusão e discriminação essa pessoa irá sofrer.

Fonte: https://www.youtube.com/watch?v=xcgvusK7ZCM

Àkójọ́pọ̀ Itumọ̀ (Glossário).
Ìwé gbédègbéyọ̀  (Vocabulário).

Yíyanípa, ìyàsápákan, ìyàsọ́tọ̀, ìpínyà, s. Separação, discriminação.
Nípa èyí, adv. Pelo seguinte.
Nípa, nípasẹ̀, adv. Sobre, acerca de, concernente a.  
Àwọ̀, s. Cor.
Ti, prep. de ( indicando posse). Quando usado entre dois substantivos, usualmente é omitido. Ilé ti bàbá mi = ilé bàbá mi ( A casa do meu pai).
Ara, s. Corpo, membro, substância, troco.
Èèpo, s. Palha, casca, pele, vagem, concha.
Awọ ara, s. Pele.
Awọ, s. Pele humana ou de animal, pelo.



domingo, 11 de junho de 2017

Homo sapiens marroquino.

Ọmọnìyàn mọorílẹ̀-èdè Mòrókò.
Homo sapiens marroquino.






Fonte: https://www.youtube.com/watch?v=NdeardPEKoM




Fonte: https://www.youtube.com/watch?v=rsyGqhOcgvI


Uma equipa de cientistas descobriu em Marrocos restos humanos com 300 mil anos que pertencem aos primeiros "Homo sapiens" de sempre. São 105 mil anos mais antigos do que se pensava.

Àkójọ́pọ̀ Itumọ̀ (Glossário).
Ìwé gbédègbéyọ̀  (Vocabulário).

Ọmọnìyàn, ọmọ ènìyàn, s. Homo sapiens.
Ẹ̀dà èèyàn, s. Homem, ser humano. O indivíduo que pertence à espécie humana.
Mòrókò, s. Marrocos. 
Ílẹ̀ọba Mòrókò, s. Reino de Marrocos.
Ọmọorílẹ̀-èdè Mòrókò, ọmọ ilẹ̀ Mòrókò, ọmọkùnrin ilẹ̀ Mòrókò, s. Marroquino.
Ọmọkùnrin ilẹ̀ Mòrókò, s. Homem marroquino.
Ọmọbìnrin ilẹ̀ Mòrókò, s. Mulher marroquina.
Ní ti Mòrókò, ti orílẹ̀ èdè Mòrókò, adj. Marroquino.

Escravidão

 Kúbà, Àwọn Ìpínlẹ̀ Aṣọ̀kan, Bràsíl: àwọn ìṣọ̀kan fún òwò ẹrú.                                                              
Cuba, Estados Unidos, Brasil: Unidos pela Escravidão.



Fonte: https://www.youtube.com/watch?v=8GQNhU3dLQo

Àkójọ́pọ̀ Itumọ̀ (Glossário).
Ìwé gbédègbéyọ̀  (Vocabulário).


Ìṣọ̀kan, s. Harmonia, união.
Àwọn, wọ́n, pron. Eles elas. Indicador de plural.   
Fún, prep. Para, em nome de (indica uma intenção pretendida para alguém).
Fún, v. Dar. Espremer, apertar, extrair. Espalhar, desperdiçar, empurrar para os outros. Espirrar, assoar.
Fun, v. Ser branco. Soprar, ventar.
Orílẹ̀-èdè Olómìnira ilẹ̀ Kúbà, s. República de Cuba.
Ilẹ̀ Kúbà, Kúbà, s. Cuba.
Ilẹ̀, s. Terra, solo, chão.
Àwọn Ìpínlẹ̀ Aṣọ̀kan Amẹ́ríkà, Àwọn Ìpínlẹ̀ Asokan, Amẹ́ríkà, s. Estados Unidos da América.
Àwọn Ìpínlẹ̀ Aṣọ̀kan Amẹ́ríkà, s. Estados Unidos da América.
Àwọn Ìpínlẹ̀ Asokan, s. Estados Unidos.
Amẹ́ríkà, s. América.
Orílẹ̀-èdè Olómìnira Aparapọ̀ ilẹ̀ Bràsíl, s. República Federativa do Brasil.
Ilẹ̀ Bràsíl, Bràsíl, s. Brasil, Pindorama.
Orílẹ̀-èdè, s. Nação, país.
Orílẹ̀, s. Grupo de origem ou clã.
Èdè, s. Língua, idioma, dialeto, linguagem.
Olómìnira, adj. Independente.
Àpapọ̀, s. Soma, total, combinação, ato de unir, de juntar
Aparapọ̀, adj. Federativa.
Sìn, lí ẹrú, sọdi ẹrú, v. escravizar. 
Di ẹrú, adj. Escravizado.
Òwò ẹrú, oko ẹrú; títà àti ríra ènìyàn, s. Escravidão.
Olówò ẹrú, olóko ẹrú, s. Escravocrata.
Ẹrú, s. Escravo, cativo.
Òwò, s. Comércio, negócio.
Owó, s. Dinheiro, moeda.