sábado, 4 de novembro de 2017

Pediatria

Ibi tí ìsọfúnni yìí ti wá: Àjọ Àwọn Oníṣègùn Tó Ń Tọ́jú Àìsàn Àwọn Ọmọdé Nílẹ̀ Amẹ́ríkà.
Fonte: Academia Americana de Pediatria.

Resultado de imagem para Academia Americana de Pediatria

Àkójọ́pọ̀ Itumọ̀ (Glossário).
Ìwé gbédègbéyọ̀  (Vocabulário).

Ibi tí ìsọfúnni yìí ti wá, s. Fonte.
Àjọ Àwọn Oníṣègùn Tó Ń Tọ́jú Àìsàn Àwọn Ọmọdé Nílẹ̀ Amẹ́ríkà, s.  Associação de Saúde da Criança dos Estados Unidos (Academia Americana de Pediatria).
Ibi, s. Lugar , local. Mal, infortúnio.
Ibí, adv. Aqui, cá.
Ìbí, s. Nascimento. Pergunta, questão.
, pron. rel. Que, o qual, do qual, cujo.
, conj. Se. Enquanto, ao mesmo tempo que.
, prep. Desde que.
, v. Bater com a mão ou com algo na mão, acertar o alvo.
, adv. Onde, quando.
Ti, prep. de ( indicando posse). Quando usado entre dois substantivos, usualmente é omitido. Ilé ti bàbá mi = ilé bàbá mi ( A casa do meu pai).
Ti, ti...ti, adj. Ambos... e. Ti èmi ti ìyàwó mi - ambos, eu e minha esposa.
Ti, v. Ter (verb. aux.). Arranhar. Pular.
Ti, v. interrog. Como. Ó ti jẹ́? - Como ele está.
Ti, adv. pré-v. Já. Indica uma ação realizada.
Ti, àti, conj. E.
Ti, part. pré-v. 1. Usada para indicar o tempo passado dos verbos. Èmi ti máa rìn lálé - Eu costumava caminhar à noite. 2. É usada com báwo ni - como - quando se deseja expressar sentimento e posicionada antes do verbo principal. Báwo ni àwọn ti rí? - Como eles estão?. 

Ìsọfúnni, s. Queixa, informação.
Ìsọfúnni lòdì sí, s. Informação contra, queixa contra.
Yìí, yí, pron. dem. Este, esse, esta, essa, isto, isso. Forma reduzida de èyí.
, v. Vir. Procurar por, buscar, vasculhar. Tremer de nervoso. Dividir, partir em pequenos pedaços.
, v. Ser, haver, existir, estar.
, V. Cavar. Remar, dirigir. Abraçar, prender, apertar . Monopolizar.
Wà, àwa, pron. pess. Você.
Wa, pron. oblíquo. Nos, conosco. Possui função reflexiva e é posicionado depois de verbo e preposição.
Wa, pron. poss. Nosso, nossa.

Àjọ, ìjọ, s. Assembleia, reunião, congregação.
Àjọ olókòwò ńláńlá tí ẹ̀ka wọn wà káàkiri ayé, s. Corporação multinacional.
Àwọn, wọ́n, pron. Eles, elas. Indicador de plural.

Oògùn, s. Magia, remédio, medicamento, encanto.
Dókítà (do inglês doctor), s. Doutor, médico.
Oníṣègùn, s. Doutor, médico. 
Ìwòsàn, s. Curandeiro, cura, medicina. 
Adáhunṣe, s. Aquele que cura com ervas, doutor herbalista.
Ológùn, olóògùn, s. Farmacêutico.
Ìyá eléwé ọmọ, s. Mãe da folhagem.
Olùbùkún, s. Aquele que abençoa e dá crescimento, um dos títulos de Deus.
Bùsí, v. Adicionar, aumentar, abençoar. Olọ́run bùsí fún ọ - Deus o abençoe.
Súre, súrefún, v. Abençoar, semear bondade.
Bùkún, s. Acrescentar, aumentar, abençoar, benzer, dar crescimento. Olọ́run bùkún fún ọ - Deus o abençoe.
Ọlọ́sányìn, s. Colhetor de ervas, seguidor do culto a Ọ̀sányìn.
Olùgbàdúrà, s. Rezador.
Oníṣẹ́ oṣó, s. Feiticeiro.
Olùsàsọtẹ́lẹ̀ àwọn ìṣẹ̀lẹ̀, s. Cartomante.
Abẹ́mìílò, s. Médium.
Ẹnikẹ́ni tí ń ṣèwádìí lọ́dọ̀ òkú, s. Qualquer pessoa que consulte os mortos.

, v. Bastar, ser o bastante, ser o suficiente. Ser igual a, equivaler.
, adj. Suficiente, bastante.
, pron. rel. Que. Contração de tí ó. A partícula ó é sempre usada se tí for seguida por um verbo. Antes de pronome  e substantivo, ela não é usada. Ọkùnrin tó pè mí ẹ̀gbọ́n mi - O homem que me chamou é meu irmão.
Tó, tóó, adv. pré-v. Antes de. É antecedido por kí. Kí òun tó lọ, ó sọ̀rọ̀ pẹ̀lú mi - Antes de ele ir, eu conversei com ele.
Ń, v. Estar. Indicador de  gerúndio.
Ń, adv. pré-verbal. O prefixo "ń" no verbo indica não só uma ideia presente como uma ação que esteja ocorrendo, em desenvolvimento (gerúndio). Pela sua função, é equivalente ao verbo auxiliar estar em português.

Tọ́jú, v. Cuidar, tomar conta, procurar.
Àìsàn, s. Doena, enfermidade.
Àìsan, s. Falta de pagamento.
Ọmọdé, s. Criança.
Ọmọdé dúdú, s. Criança negra.
L, pref. Forma modificada da palavra ní quando seguida de palavra iniciada por vogal diferente de i.
, prep. Contração da preposição ní e substantivo. Quando a vogal inicial do substantivo não é i, a consoante n da preposição se transforma em l, e a vogal i toma forma de vogal do substantivo posterior. Mas se a vogal do substantivo é i, ela é eliminada. Ní àná ( l'ánàá ). Ní ilé (ní'lé)
, part. enfática. Usada na construção de frases, quando o verbo tiver dois objetos, o segundo objeto é precedido por " ní".
, prep. No, na, em. Usada para indicar o lugar em que alguma coisa está. Indica uma posição estática.
, v. Ter, possuir, dizer.Transportar carga em um barco ou navio. Ocupar, obter, pegar.
Ni, v. Ser, é.
, pron. dem. Aquele, aquela. Requer alongamento da vogal final da palavra que o antecede somente na fala. Ex.: Fìlà ( a ) nì = aquele chapéu.

Ilẹ̀, s. Terra, solo, chão.
Nílẹ̀ Amẹ́ríkà, prep.+ s. Nos Estados Unidos, na América.

Nenhum comentário:

Postar um comentário